Tôi Là Ai – Và Nếu Vậy Thì Bao Nhiêu?
Tác giả: Richard David Precht
Đôi nét về tác giả:
Triết gia, nhà báo và nhà văn Richard David Precht sinh năm 1964 tại Solingen (Đức), bảo vệ luận án tiến sĩ năm 1994 tại Đại học Tổng hợp Cologne, từ đó đến nay cộng tác với hầu hết các tờ báo và kênh truyền thông lớn ở Đức. Precht được trao học bổng Arthur F. Burns Fellowship 1997, một trong những học bổng danh giá nhất cho người làm báo, để làm biên tập viên của tờ Chicago Tribune.
Năm 2000 ông được tặng giải báo chí về Y sinh học. Ông đã xuất bản hai tiểu thuyết và ba cuốn sách chuyên môn. Hiện nay Precht sống tại Cologne và Luxembourg.
Giới thiệu sách:
Có rất nhiều cuốn sách về triết học, nhưng “Tôi là ai – và nếu vậy thì bao nhiêu?” là một sự khác biệt. Trước nay chưa từng có một ai dẫn dắt người đọc đến với những câu hỏi lớn của triết học bằng một cách am tường chuyên môn, đồng thời nhẹ nhàng tinh tế như vậy.
Thông qua môn khoa học nghiên cứu não bộ, tâm lý học, lịch sử, và thậm chí văn hóa đại chúng (pop-culture), triết gia đương đại người Đức Richard David Precht đã khéo léo soi sáng những vấn đề ở tâm điểm của tồn tại con người như: Sự thật là gì? Cuộc sống có ý nghĩa gì? Tại sao tôi nên tốt? và trình bày chúng qua lối văn ngắn gọn, thông tuệ, uốn hút. Kết quả là một chuyến du hành xuyên lịch sử triết học và một dẫn nhập sáng tỏ vào những nghiên cứu hiện thời về não bộ. Tôi là ai – và nếu vậy thì bao nhiêu? đích thực là một cuốn sách xuất sắc để tiếp cận triết học. Cuốn sách như một lăng kính vạn hoa của những vấn đề triết luận, những kiến thức thú vị và hài hước, các vấn đề thuộc môn thần kinh học và sinh vật học cũng như nghiên cứu tâm lý học.
Sách chia được chia làm ba phần:
1) Tôi có thể biết gì? – tập trung vào các mô tả não bộ, bản tính cũng như phạm vi của tri thức nhân loại, khởi đầu từ các câu hỏi được mổ xẻ bởi Kant, Descartes, Nietzsch, Freud, và các triết gia khác.
2) Tôi nên làm gì? – giải quyết các vấn đề đạo đức và luân lý, sử dụng các nghiên cứu thần kinh học và xã hội học để lý giải tại sao chúng ta có thiện cảm với người khác và buộc phải hành động có đạo đức. Các cuộc tranh luận về trợ tử, phá thai, nhân bản vô tính và những chủ đề gây tranh cãi khác.
3) Tôi có thể hy vọng gì? – xoay quanh những câu hỏi quan trọng nhất của cuộc đời: Hạnh phúc là gì và tại sao chúng ta yêu? Có Chúa không và chúng ta có thể chứng minh sự tồn tại của Chúa như thế nào? Tự do là gì? Mục đích của cuộc sống là gì?
Với chủ đích dành cho giới trẻ, cuốn sách Tôi là ai – và nếu vậy thì bao nhiêu? là chuyến khám phá hồi hộp, thông minh, hài hước và thú vị xuyên qua thế giới bộn bề kiến thức để đến với chính bản thể con người!
Review sách:
Từ thuở bé, không ít người trong chúng ta luôn được truyền thông rằng triết học là thứ vô cùng khô khan và lập dị. Bản thân tôi cũng thường cười đùa về lĩnh vực cho đến khi bản thân thực sự có cơ hội được tìm hiểu đến các tài liệu triết học. Và hoá ra đây lại là một góc nhìn hết sức phiến diện. Bởi bản thân triết học được sinh ra từ chính đời sống thường nhật và chứng minh được giá trị của mình qua nhiều thời kì. Một xã hội có chiều sâu nên là một xã hội được xây dựng trên nền tảng của các cá nhân mang trong mình những suy tư triết học.
Mình cho rằng, suy tư triết học đến rất nhiều từ quá trình quan sát và nhận biết bản thân. Đôi khi chính chúng ta cũng thả mình vào trong trạng thái suy tư mà chẳng biết. Chẳng hạn như việc nhìn nhận lại công việc ta đã làm sau mỗi ngày, việc gì ổn thì duy trì và phát huy vào ngày hôm sau, việc gì chưa được tốt, ứng xử chưa khéo léo thì ta cần phải tích cực thay đổi ngay. Hay chính cái cách ta lên kế hoạch làm việc hàng ngày đều là sản phẩm của sự suy tư dựa trên nguồn lực bản thân.
Đức Phật từng nói rằng:
“Thắng mình là chiến thắng vẻ vang nhất”.
Hay nói một cách khác, chúng ta cũng chính là người thầy vĩ đại nhất của đời mình.
Và điều này có lẽ bắt nguồn từ chính việc tập trung vào năng lực bên trong của mỗi chúng ta.
Đến với cuốn sách “Tôi Là Ai – Và Nếu Vậy Thì Bao Nhiêu?”, nếu chủ đích của bạn là tìm kiếm một cuốn sách chuyên sâu về triết học thì đây không phải là một cuốn sách thực sự hợp lý. Nhưng nếu nhìn trên phương diện dẫn dụ cho mọi người đến với lĩnh vực này thì đây lại là một tác phẩm khá tốt. Bởi thiên hướng chia sẻ của cuốn sách mang tính chất phổ cập hơn rất nhiều.
Tôi khá thích bố cục bài viết của tác giả Richard David Precht. Đầu tiên chúng ta được du hành xuyên qua từng giai đoạn phát triển của các tư tưởng triết học song hành cùng thời đại. Có nhiều ý kiến cho rằng, việc mô tả chi tiết về cuộc đời của các triết học gia là không cần thiết. Thế nhưng tôi lại không cảm thấy đồng ý với tư tưởng này cho lắm. Biết về cuộc đời của một người giúp ta dễ liên tưởng tới hoàn cảnh lớn lên và phát triển của họ, đây cũng sẽ là một trong những yếu tố góp phần tạo nên một cuộc đời như vậy. Có người là từ yêu, có người lại từ bất đồng nhưng có người lại chỉ vì muốn tìm cho mình chút thi vị.
Đặc biệt là nhiều người vẫn cho rằng các triết học gia là cái gì đó khá “quái” trong đời sống thì việc thêm vào câu chuyện đời thường của họ sẽ khiến ta dễ dàng đi vào trong triết học hơn. Rằng những yếu tố nào đã khiến họ trở nên như vậy. Cũng vì tính gần gũi này mà độc giả hoàn toàn sẽ có thêm nhiều dữ liệu để chọn lựa xem suy tư triết học nào là hợp với mình và chủ đích tìm những thông tin đó trên mạng. Và như quan điểm ban đầu, một xã hội có nhiều cá nhân mang suy tư triết học là một xã hội mang chiều sâu hơn hẳn.
Nếu như phần đầu cuốn sách có thể khá buồn ngủ thì phần sau sẽ thú vị hơn. Bởi bắt đầu đi tới những vấn đề thực sự của chúng ta. Hay nói cách khác là bắt chúng ta phải động não. Từ những việc tranh cãi đời thường như việc ăn chay, chuyện phá thai, trợ tử nhân đạo cho đến công nghệ nhân bản vô tính. Cứ tưởng rằng cuốn sách sẽ đi theo lối mòn đơn giản về sự khác biệt về quan niệm giữa người với người trong xã hội. Nhưng ở đây tác giả mang đến một góc nhìn khác, góc độ tư duy của những người làm luật pháp. Bản thân tôi cho rằng điều này khiến các lý luận trở nên lý trí và khoa học hơn rất nhiều. Chứ không chỉ còn là cảm xúc đơn thuần giữa những người có hệ quy chiếu khác nhau nữa.
Và cuối cùng cốt lõi của mọi việc vẫn là những tranh cãi kia sẽ ảnh hưởng thế nào tới cuộc sống của chúng ta.
Hạnh phúc, công bằng hay tự do thực chất là thế nào?
Liệu rằng có sự tồn tại của Chúa hay không?
Nếu tồn tại thì Chúa ở dạng nào, hình hài một con người, một hiện tượng hay một thực thể vĩ đại không thể ngữ nghĩa bằng ngôn từ?
Và dù chứng minh được rằng Ngài ở trong bất kì trạng thái nào thì điều đó có khiến cuộc sống của ta và những người xung quanh trọn vẹn hơn hay không?
Triết học là một phương pháp giúp chúng ta tư duy khá tốt. Nhưng đừng quá đam mê hay tôn sùng những câu từ của bất kỳ ai. Nó rất dễ khiến ta rơi vào cái bẫy của ý niệm. Thậm chí là mất khả năng tự tư duy phân tích. Khi đó ta dần trở nên cực đoan và nguy hiểm. Hãy luôn hồ nghi với mọi tư tưởng chúng ta tiếp nạp. Đôi khi triết học không cứ phải là nói thật nhiều thật hay, Có khi chỉ cần im lặng mỉm cười và thở ra một hơi thật an lành là đủ rồi
Trích đoạn hay:
Não của tôi hoạt động như thế nào?
Trên thế giới này, cái gì phức tạp nhất? Một câu hỏi khó, nhưng cũng không đến nỗi quá khó đối với các nhà khoa học. Câu trả lời của họ: Bộ não con người! Nhìn từ bên ngoài, bộ óc chẳng có gì thật đặc biệt. Nó cân nặng khoảng một kí rưỡi, mang hình dáng một hạt dẻ rừng đầy đặn và mềm mại như một quả trứng mềm. Nhưng trong nó chứa đựng một bộ máy có lẽ khúc mắc nhất trần gian. Một trăm tỉ (100 000 000 000) tế bào thần kinh tương tác với nhau qua tới năm trăm ngàn tỉ (500 000 000 000 000) mạch nối. Người ta bảo, lượng mạch nối đó tương đương với tổng số lá cây rừng miền lưu vực sông Amazona bên Nam Mĩ.
Cho tới khoảng 120 năm về trước, hầu như chẳng có ai biết gì về đời sống bên trong của bộ não. Những nỗ lực tìm hiểu nó trước đây cũng giống như lấy đèn pin chiếu vào bầu trời đêm. Kể cũng lạ, hầu như ngày nay chẳng có ai biết tới người đầu tiên khám phá ra các chức năng và sự hoạt động cơ bản của bộ óc. Nếu lập một danh sách thật khách quan về những nhà nghiên cứu và tư tưởng nổi danh nhất trong thế kỉ 20, thì không thể không có tên tuổi của Santiago Ramón y Cajal. Vậy mà không một cuốn sách tiếng đức nào đề cập tới tiểu sử của ông.
