Tư Duy Đột Phá
Tác giả: Shozo Hibino, Gerald Nadler
Đôi nét về tác giả:
GS. TS. Gerald Nadler là tiến sĩ về Kỹ thuật Công nghiệp năm 1949 tại Đại học Purdue, và là thành viên danh dự của Viện Nghiên cứu Vận hành và Khoa học Quản lý, Viện Kỹ thuật Công nghiệp Quốc gia, Hiệp hội đào tạo Kỹ sư Hoa Kỳ ASEE, và được bầu làm thành viên Viện Hàn lâm Kỹ thuật Hoa Kỳ từ năm 1986 vì những đóng góp của ông vào việc phát triển kỹ thuật công nghiệp, khoa học kế hoạch liên ngành và tư duy thiết kế hệ thống
TS. Shozo Hibino là một trong hai nhà sáng lập phương pháp Tư duy Đột phá (Breakthrough Thinking). Từ những năm 1970, GS. Hibino và đội ngũ đã phát triển, phổ biến các triết lý, phương pháp tiếp cận, các công cụ thực hiện và xúc tiến áp dụng EBT tại các công ty, tổ chức Nhật Bản và toàn cầu như NEC, NTT, Toyota Group, Toto, Matsushita, Aisin, Denso, Đồng thời, trong hoạt động hỗ trợ chính phủ, GS. Hibino đã tham gia cố vấn về quy hoạch và Tư duy Đột phá cho những cơ quan chính phủ trung ương và địa phương tại Nhật Bản, cũng như một số quốc gia. Với những đóng góp trong quá trình hoạt động, GS. Hibino đã được trao tặng các giải thưởng Phi Kappa Phi, Giải thưởng Ban Memorial lần thứ 14, Giải thưởng Best Paper, Giải thưởng Thành tựu Khoa học William A. Owens 1999.
Review sách:
Khi đứng trước một vấn đề “hóc búa”, bạn thường làm gì? Thông thường, phần đông chúng ta sẽ trải qua một “quy trình” giải quyết vấn đề bắt đầu từ việc cảm thấy “có vấn đề”, đến thu thập thông tin, phân tích, suy nghĩ giải pháp, thực hiện và chuyển sang vấn đề tiếp theo. Theo tác giả của cuốn “Tư duy đột phá” – GS. Shozo Hibino và GS. Gerald Nadler, nếu bạn giải quyết vấn đề như cách trên thì bạn đang thuộc 92% dân số sở hữu tư duy truyền thống – thuật ngữ hàn lâm là trường phái “giản luận hóa” (reductionism).
Với hơn 70 năm nghiên cứu chuyên sâu và áp dụng các phương pháp giải quyết vấn đề mới, GS. Shozo Hibino và GS. Gerald Nadler đã đưa ra phương pháp giải quyết vấn đề hoàn toàn đột phá so với cách cũ. Hai tác giả đặt tên phương pháp này là EBT (Extraordinary Breakthrough Thinking, dịch nghĩa là “Đột phá phi thường”). Trong đó, EBT là một tập hợp quá trình để tiếp cận vấn đề, một tập hợp công cụ để tìm kiếm và hình thành nên những giải pháp đột phá, mang lại hiệu quả dài lâu. EBT bao gồm những nguyên lý, quá trình và công cụ mà người học cần thông hiểu để trở thành người có Tư duy Đột phá. Trong đó, 4 công cụ EBT bao gồm: Tư duy Phân kỳ – Hội tụ, Ma trận hệ thống, Câu hỏi thông minh, Mô hình xoắn EBT.
“Tư duy đột phá’ gồm 3 phần. Phần 1 của cuốn sách đưa ra luận giải về cách tạo lập ra mô thức Tư duy Đột phá Phi thường (EBT), mô tả những nguyên lý, quá trình và công cụ mà bạn cần thông hiểu để trở thành người có Tư duy Đột phá; Phần 2 của quyển sách đưa ra hướng dẫn chi tiết về cách thức mà bạn có thể sử dụng để thực hiện bốn giai đoạn kiến tạo giải pháp đột phá cho mình.; Phần 3 gồm các ví dụ sống động về cách tạo các công ty đa quốc gia, các tổ chức phi lợi nhuận và Chính phủ…giải quyết vấn đề của mình bằng cách ứng dụng phương pháp “Tư duy đột phá”.
Tư duy Đột phá ( Breakthrough Thinking ) là “phần mềm dành cho trí não”, là những nguyên tắc và quy trình mới để hoạch định, thiết kế, tái cấu trúc, cải tiến và tìm giải pháp cho mọi vấn đề mà bạn gặp phải. Tư duy Đột phá khai mở tầm nhìn về mục tiêu và giúp bạn đạt mục tiêu mà không phải mất quá nhiều thời gian và nguồn lực để thu thập thông tin chính xác.
Tư duy Đột Phá mở rộng quá trình sáng tạo đến các hoạt động như xác định đúng các mục đích cần đạt được, đề xuất nhiều phương án độc đáo, sáng tạo, và triển khai các hệ thống cần thiết cho việc thực hiện giải pháp. Với Tư duy Đột Phá, bạn sẽ tư duy thông minh hơn, chứ không phải phức tạp hơn.
Tư duy đột Phá dựa trên 7 nguyên tắc cơ bản:
1. Sự khác biệt độc đáo: Mỗi vấn đề là duy nhất và yêu cầu giải pháp duy nhất, tuyệt đối không bắt chước.
2. Nguyên tắc về triển khai mục đích: Tập trung vào mục đích và triển khai mục đích bằng câu hỏi “Mục đích của mục đích, của mục đích… là gì”) để tìm ra mục đích sau cùng, mở rộng các chiều (không gian, thời gian) để giải quyết vấn đề.
3. Giải pháp tiếp theo : Định ra giải pháp tương lai để chỉ hướng cho giải pháp hiện tại, đặt nó trong tổng thể của giải pháp lớn hơn.
4. Thiết lập hệ thống : Xét giải pháp trong tổng thể.
5. Thu thập thông tin có giới hạn : Có nhiều thông tin sẽ tạo nên kiến thức chuyên gia nhưng quá nhiều thông tin chính là một cách hạn chế khả năng giải quyết vấn đề.
6. Lôi kéo người khác tham gia : Tạo sự phấn khởi, kích thích và kêu gọi mọi người cùng tham gia vào kế hoạch)
7. Thay đổi và cải tiến liên tục : trong lúc đang hoàn thiện giải pháp mới, tiếp tục định ra giải pháp tiếp theo để tính đổi mới được liên tục.
Trong cuốn sách tác giả đã chỉ ra rằng “Tư duy Đột Phá” mang lại những lợi ích sau:
– Nhận diện đúng vấn đề và xác định phương cách thực hiện.
– Tập trung vào các giải pháp trong tương lai, không phải vấn đề hiện tại.
– Tháo dỡ những rào cản để tiếp cận những giải pháp đơn giản.
– Yêu cầu thu thập dữ liệu ít nhất, vì thế chữa trị được căn bệnh “phân tích và mổ xẻ”.
– Đưa ra những giải đáp mang lại lợi ích lớn hơn về chất lượng, lợi nhuận kinh tế và quỹ thời gian.
– Đòi hỏi ít thời gian và chi phí hơn để tạo ra những lợi ích đó.
– Thúc đẩy tư duy cải tiến và những thay đổi chính yếu.
– Cung cấp những giải pháp dài hạn.
– Tập trung thực hiện hiệu quả các giải pháp.
– Xây dựng những điều kiện tự nhiên lâu dài và các mối quan hệ cá nhân.
– Giúp bạn có cái nhìn toàn diện, chính xác trong việc giải quyết và ngăn chặn vấn đề.
Hơn thế nữa, “Tư duy Đột Phá” còn giúp bạn tránh được tám sai lầm cơ bản thường gặp trong quá trình giải quyết vấn đề:
– Đưa ra những nhận định chủ quan.
– Áp dụng cách tiếp cận vấn đề không phù hợp.
– Mời người cộng tác không cần thiết.
– Lao vào giải quyết những vấn đề không phải là trọng tâm.
– Tính toán sai lầm về mặt thời gian.
– Áp dụng chế độ kiểm soát không thích hợp trong quá trình tìm kiếm giải pháp.
– Cho rằng mình đúng trong khi chấp nhận một giải pháp sai.|
– Sai lầm bác bỏ một giải pháp đúng.
Những lợi ích này sẽ đến khi bạn áp dụng 7 nguyên tắc và bắt đầu đạt được những kết quả đột phá. Nhưng “đột phá” có nghĩa là gì?
– Thứ nhất, đó là là một sáng kiến bất ngờ, một khoảnh khắc bừng sáng của trí tuệ hoặc sự vỡ ra một điều gì đó thật thú vị. Đây là cách hiểu thông thường nhất về “đột phá”.
– Thứ hai, đó là một giải pháp mang lại những kết quả lớn hơn, ý nghĩa hơn. Nếu bạn có thể đạt được chất lượng và lợi nhuận kinh tế lớn hơn từ cùng một số tiền và thời gian, đó là một sự đột phá.
– Thứ ba, và thường bị bỏ qua nhiều nhất, đột phá là hành động biến sáng kiến thành thực tế, là việc thực hiện một hệ thống hoặc một giải pháp vượt trội. Thậm chí, sáng kiến tuyệt vời nhất cũng sẽ vô ích nếu nó không được nhận thức, không được triển khai thực hiện qua một giải pháp hiệu quả để tạo ra những kết quả vượt trội.
“Tư duy đột phá” là quyển sách quan trọng dành cho những người muốn phát triển kỹ năng và tài năng trong việc tạo ra những giải pháp sáng tạo. Sách đặc biệt phù hợp cho những nhà điều hành và quản lý, các lãnh đạo chính trị, các nhà hoạt động trong các ngành công nghiệp, chính phủ, tổ chức giáo dục, tổ chức phi lợi nhuận cần có khả năng giải quyết vấn đề.
Cuốn sách “Tư duy đột phá” phiên bản nâng cao mới nhất, đã được kiểm định qua các trường hợp thực tế theo triết lý và cách tiếp cận của hai tác giả GS. Shozo Hibino và GS. Gerald Nadler. Phương pháp EBT trong sách cũng được tập hợp hoàn chỉnh thành hệ thống nguyên lý, phương pháp và công cụ giúp người đọc dễ dàng ứng dụng trong thực tiễn.
Trích đoạn hay trong sách:
Chúng ta đều biết rằng mỗi cá nhân và tổ chức mà chúng ta tương tác là độc nhất. Mỗi cá nhân hay tổ chức đều sở hữu những nét đặc trưng và khuynh hướng vốn có ảnh hưởng đến nỗ lực giải quyết vấn đề – như sự khác nhau về tính độc lập, mối lo sợ, sự hoài nghi, tính kiên nhẫn, dứt khoát và khả năng tư duy. Cách giải quyết vấn đề quen thuộc thường có xu hướng phóng đại những điểm khác biệt này (liên quan đến việc cá nhân nhận thức về chính mình như thế nào) hơn là trung hòa chúng.
Ngược lại, các nguyên tắc Tư duy Đột phá được xây dựng trên những thực tiễn chung của cá nhân và tổ chức để vươn đến sự đột phá. Phương pháp thống nhất cho phép chúng ta tránh được những hành vi không đúng, như tìm lỗi của người khác hoặc nạn “sùng bái” chuyên gia, làm suy giảm sức sáng tạo và hiệu quả thực hiện các giải pháp.
Dù tư vấn của chuyên gia đôi khi hữu ích, nhưng những người có liên quan trong một tình huống cụ thể nói chung thường biết nhiều điều hơn các chuyên gia bên ngoài. Họ biết vấn đề tổng thể rộng hơn, giải pháp nào có thể được xem xét trong tương lai, và các nguồn ý tưởng. Không có nguồn thông tin thu thập hoặc xây dựng mô hình nào có thể hàm chứa tất cả sự tinh thông và tri thức của họ.
Năng lực về thông tin dài hạn của con người thường tốt nhưng ngắn hạn thì ngược lại. Những người bị ngập chìm Tư duy ĐộT phá 5 2 trong thông tin, thường vào lúc đầu của dự án, chỉ lựa chọn và giữ lại một phần nhỏ trong hệ thống dữ liệu đó. Sau đó, vì lao vào phân loại thông tin nên họ còn rất ít thời gian đầu tư cho việc khai thác những giải pháp hữu hiệu.
Hơn nữa, người ta thường chấp nhận ngay một vấn đề vừa được nêu ra; điều đó làm tăng khả năng xử lý sai lệch vấn đề.
Việc ra quyết định của một cá nhân cũng bị kìm hãm bởi các luật lệ và quy định của tổ chức và địa vị của họ. Vậy liệu một giám đốc có chấp nhận một giải pháp vượt quá ngân sách của mình không? Câu trả lời là gần như không. Hầu hết các quyết định yếu kém là do sự không dám chấp nhận rủi ro mà ra; trong khi đó, “tự hài lòng” (thực hiện ngay giải pháp đầu tiên vừa xuất hiện) và tiến hành sửa chữa sau đó lại được khuyến khích.
Trước những thông tin bất lợi đối với hiệu quả hoạt động của cá nhân, chúng ta thường chọn thế phòng ngự. Hãy tưởng tượng sự phòng ngự của mỗi cá nhân sẽ như thế nào nếu mục đích thu thập thông tin, như phương pháp giải quyết vấn đề truyền thống, là để xác định hậu quả và tìm ra kẻ sai phạm.
Đối với cách giải quyết vấn đề truyền thống, mọi nỗ lực là để tìm kiếm một giải pháp khả thi nhất, bằng cách tập trung vào mỗi một việc “làm cho mọi điều đúng”. Ngược lại, Tư duy Đột phá – phương pháp tiếp cận hiệu quả hơn nhiều giúp bạn xác định trước tiên điều đúng để làm. Với sự tập trung đúng chỗ này, cách tiếp cận toàn diện khi đó, và chỉ duy nhất khi đó – sẽ hướng dẫn bạn cách “làm cho mọi quyết định đều trở nên đúng đắn”.
Tiếc thay, hệ thống giáo dục hiện nay, căn cứ chủ yếu vào chủ nghĩa khoa học và phương pháp nghiên cứu khoa học, cho rằng chỉ có một câu trả lời đúng. Thông thường, một giải pháp được phác thảo chỉ để xử lý tình huống xấu nhất, bất kể mức độ xuất hiện của tình huống như thế nào.
Không ai thích bị điều khiển hay bị đối xử bằng một thái độ kẻ cả. Các chuyên gia thường là những người theo quan điểm học thuật. Họ tập trung vào các thủ thuật và kỹ năng hơn là vào con người, mà kết quả là họ dễ dàng sa vào thái độ chúng-tôi-sẽ-chăm-sóc-bạn và chúng-tôi-biết-điều-gì-tốt cho-bạn.
Chúng ta thường mâu thuẫn trong lúc lựa chọn giải pháp. Trước việc ra quyết định, nhiều người thường ngần ngại, do dự và căng thẳng. Điều này hạn chế nghiêm trọng việc tán thành các giải pháp cải cách và sáng tạo. Mỗi cá nhân có một cách hiểu khác nhau về thực tiễn. Người ta đã thiết lập được một hệ thống phân loại con người căn cứ vào cách nhận thức của họ về tình huống. Nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm cá nhân thì họ thuộc nhóm cảm xúc (SSensation); nếu chỉ dựa vào tư tưởng cá nhân thì họ thuộc nhóm trực giác (N-Intuitive). Có hai cách để đi đến được kết luận Tư duy lô-gíc (T-Logical Thinking) hoặc Cảm giác (FFeeling).
Mỗi cá nhân là sự kết hợp khác nhau của các loại này, như tư duy – trực giác (NT), hoặc cảm xúc – cảm giác (SF). Khi kết hợp tất cả các loại sẽ đưa đến một bức tranh tổng thể về thực tiễn. Tuy nhiên, trong môi trường nhóm, sự có mặt của tất cả các mẫu người này dễ dẫn đến mâu thuẫn hay đối kháng. Nhưng nếu biết kết hợp đúng đắn với nguyên tắc Tư duy Đột Tư duy ĐộT phá 5 4 phá, các nhóm gồm những cá tính mâu thuẫn sẽ tạo ra được những giải pháp vừa sáng tạo và vừa thực tế.
